۱. سوالات مبهم و غیرشفاف
یکی از بزرگ‌ترین خطاهای طراحی فرم، استفاده از سوالات مبهم و غیرشفاف است. وقتی سوالات شما واضح نباشند، پاسخ‌دهندگان گیج می‌شوند و ممکن است پاسخ‌های نامناسبی بدهند. به عنوان مثال، اگر از آن‌ها بپرسید: «آیا از خدمات ما راضی هستید؟» این سوال خیلی کلی است و نمی‌تواند مشخص کند که آیا منظور شما خدمات مشتری، کیفیت محصول یا قیمت است. سوال بهتری می‌تواند این باشد: «چقدر از کیفیت خدمات مشتری ما راضی هستید؟» که با یک مقیاس ۱ تا ۵، پاسخ‌دهندگان می‌توانند نظر خود را به وضوح بیان کنند.
در یک مثال دیگر، اگر بپرسید: «فکر می‌کنید محصولات ما مفید هستند؟» ممکن است پاسخ‌دهنده فکر کند که شما دارید از او می‌پرسید آیا محصول‌تان به نظرش جالب است یا خیر. بهتر است بپرسید: «آیا محصولات ما به بهبود کارایی شما در کارهای روزمره کمک می‌کنند؟» اینگونه به پاسخ‌دهندگان اجازه می‌دهید نظرات دقیق‌تری بدهند.
۲. نادیده گرفتن مخاطب هدف
نادیده گرفتن مخاطب هدف یکی دیگر از اشتباهات رایج در طراحی نظرسنجی است. سوالات باید به نیازها و ویژگی‌های پاسخ‌دهندگان بستگی داشته باشند. فرض کنید از مخاطبان‌تان بپرسید: «آیا از ویژگی‌های پیشرفته پلتفرم استفاده می‌کنید؟» ممکن است برخی از آن‌ها اصلاً ندانند «پلتفرم» چه چیزی است! در عوض، میتوانید بپرسید: «آیا از ویژگی‌هایی مانند جستجوی پیشرفته یا فیلترهای سفارشی استفاده کرده‌اید؟» این سوال به مخاطبان کمک می‌کند که به راحتی پاسخ دهند.
اگر از کسی بپرسید: «چگونه تجربه شما با تیم فنی ما بوده است؟» ممکن است پاسخ‌دهنده اصلاً با تیم فنی تماس نگرفته باشد. بهتر است بپرسید: «چگونه تجربه شما با تیم فروش ما بوده است؟» که این سوال مرتبط‌تر و قابل پاسخ‌گویی‌تر خواهد بود.
۳. طرح سوالات پیش‌فرض و جانبدارانه
سوالات پیش‌فرض و جانبدارانه می‌توانند نظرات پاسخ‌دهندگان را تحت تأثیر قرار دهند و نتایج را غیرقابل اعتماد کنند. فرض کنید بپرسید: «چقدر از خدمات عالی ما راضی هستید؟» این سوال به وضوح از شما می‌خواهد که بگویید خدمات ما عالی است، حتی اگر شما تجربه‌ای متفاوت داشته باشید! سوال بهتری می‌تواند این باشد: «تا چه حد از خدماتی که دریافت کرده‌اید راضی هستید؟» که به پاسخ‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا نظرات واقعی خود را بیان کنند.
در یک نمونه دیگر، اگر بپرسید: «چرا فکر می‌کنید محصول ما بهترین است؟» این سوال فرض می‌کند که پاسخ‌دهنده فکر می‌کند ما بهترینیم، در حالی که شاید او اصلاً محصول ما را ندیده باشد! سوال صحیح می‌تواند اینگونه باشد: «آیا محصول ما نیازهای شما را برآورده می‌کند؟ چرا یا چرا نه؟» این نوع سوالات به پاسخ‌دهندگان اجازه می‌دهند تا نظرات خود را بدون هیچ فشاری بیان کنند.
۴. طولانی بودن نظرسنجی
طولانی بودن نظرسنجی‌ها یکی دیگر از اشتباهات رایج است که می‌تواند به خستگی پاسخ‌دهندگان و کاهش نرخ تکمیل منجر شود. سوالات باید کوتاه و مختصر باشند. اگر از کسی بخواهید تمام خدماتی که از ما دریافت کرده‌اید را به ترتیب لیست کند و برای هرکدام توضیح دهد، ممکن است خسته‌کننده باشد! بهتر است بپرسید: «لطفاً یکی از خدماتی که اخیراً از ما دریافت کرده‌اید را انتخاب کرده و تجربه خود را شرح دهید.» اینگونه هم مختصر است و هم فشار کمتری به پاسخ‌دهنده وارد می‌کند.
همچنین، اگر از پاسخ‌دهندگان بخواهید به تمام بخش‌های خدمات ما امتیاز دهند و برای هر بخش توضیح دهند که چرا آن امتیاز را داده‌اند، ممکن است این کار خیلی زمان‌بر باشد. سوال صحیح می‌تواند به این صورت باشد: «لطفاً به خدمات ما از ۱ تا ۵ امتیاز دهید و اگر مایل هستید، دلیلی برای امتیاز خود ذکر کنید.»
۵. عدم آزمایش و بررسی نظرسنجی
عدم آزمایش و پیش‌بررسی نظرسنجی می‌تواند به جمع‌آوری داده‌های نادرست و بی‌فایده منجر شود که این موضوع یکی از رایج ترین اشتباهات در طراحی پرسشنامه ها و نظرسنجی‌ها است.
پیش از انتشار نظرسنجی، بهتر است آن را آزمایش کنید. به عنوان مثال، اگر از پاسخ‌دهندگان بپرسید: «چقدر از خدمات ما برای شما رضایت‌بخش است؟» با گزینه‌های پاسخ «کم»، «متوسط»، «زیاد»، این سوال ممکن است باعث سردرگمی شود. بهتر است سوال را به صورت «چقدر از خدمات ما راضی هستید؟» با مقیاس ۱ تا ۵ که ۱ به معنای «کاملاً ناراضی» و ۵ به معنای «کاملاً راضی» است، مطرح کنید.
در یک مثال دیگر، اگر بپرسید: «آیا محصول ما را پیشنهاد می‌دهید؟» بدون ارائه گزینه‌های پاسخ واضح، این سوال ممکن است برای پاسخ‌دهندگان گیج‌کننده باشد. بهتر است بپرسید: «آیا محصول ما را به دیگران پیشنهاد می‌دهید؟» با گزینه‌های «بله»، «نه»، «مطمئن نیستم»، که اینگونه پاسخ‌دهندگان به راحتی می‌توانند نظر خود را بیان کنند.
با توجه به این نکات و خطاهای طراحی فرم، میتوانید نظرسنجی‌هایی طراحی کنید که داده‌های دقیق و معتبر را جمع‌آوری کنند. با پرهیز از این اشتباهات رایج، به بهبود تجربه پاسخ‌دهندگان کمک کنید تا نظرسنجی‌های شما مؤثرتر باشند!
برای مطالعه بیشتر، میتوانید به مقاله ی “ چگونه نظرسنجی‌های مؤثر طراحی کنیم؟ ” مراجعه کنید.
در دنیای رقابتی امروز، کیفیت داده‌ها به همان اندازه مهم است که جمع‌آوری آن‌ها. با جلوگیری از خطاهای رایج در طراحی نظرسنجی‌ها و استفاده از قابلیت‌های پیشرفته سامانه پندارگان، میتوانید نظرات مشتریان را به شکل موثرتری دریافت کنید و از آن‌ها برای بهبود خدمات و محصولات خود بهره‌برداری کنید. امیدواریم با رعایت این نکات، تجربه‌ی بهتری برای پاسخ‌دهندگان خود فراهم کرده و نتایج دقیقی به دست آورید. به یاد داشته باشید که پندارگان همیشه در کنار شماست تا به جمع‌آوری و تحلیل داده‌های ارزشمندتان کمک کند.
